Odpowiedzialność członka zarządu spółki z o.o.
Odpowiedzialność członka zarządu spółki z o.o. może mieć charakter:
1.odpowiedzialności w stosunku do wierzycieli spółki za zobowiązania spółki,
2.odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe spółki,
3.odpowiedzialności z tytułu płatności składek na ubezpieczenia społeczne,
4.odpowiedzialności wobec organów podatkowych za brak złożenia w terminie sprawozdania finansowego, deklaracji podatkowych lub uporczywe uchylanie się od płatności należności podatkowych,
5.odpowiedzialności wobec sądu rejestrowego z tytułu braku złożenia wymagalnych prawem dokumentów do rejestru.
-
Odpowiedzialność członka zarządu spółki z o.o. za zobowiązania spółki.
Kwestię tę reguluje art. 299 kodeksu spółek handlowych, który w § 1 stanowi, że jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. Z treści przepisu wynika więc wprost, że w celu dochodzenia wierzytelności od członka zarządu wierzyciel musi najpierw przeprowadzić egzekucję wobec spółki która musi okazać się bezskuteczna, czyli w praktyce koniecznym staje się uzyskanie postanowienia komornika o umorzeniu egzekucji z powodu jej bezskuteczności lub też oddalenie przez sąd wniosku o ogłoszenie upadłości z powodu braku majątku koniecznego na pokrycie postępowania upadłościowego.
Odpowiedzialność członka zarządu spółki z o.o. nie ma jednak charakteru nieograniczonego i ogranicza się wyłącznie do zobowiązań zaciągniętych w trakcie pełnienia przez niego funkcji członka zarządu bez względu na to czy stały się wymagalne w trakcie pełnienia przez niego funkcji
– więcej o tym w odrębnym wpisie – odpowiedzialność członka zarządu spółki z o.o. za zobowiązania spółki – zagadnienia praktyczne.
Członek zarządu spółki z o.o. może uwolnić się od powyższej odpowiedzialności zgodnie z art. 299 § 2 jeśli wykaże:
- że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości (lub w tym samym czasie wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu), – wniosek o ogłoszenie upadłości należy zgłosić zgodnie z art. 11 Prawa upadłościowego i naprawczego w sytuacji niewypłacalności spółki, tj. wtedy gdy utraciła ona zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych (przy czym domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące) lub gdy zobowiązania pieniężne przekraczają wartość majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące,
- że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło nie z jego winy, niezbędnym zatem jest wykazanie, że członek zarządu przy wykazaniu należytej staranności wymaganej w stosunkach danego rodzaju nie był świadomy sytuacji finansowej spółki, np. gdy pełnił rolę dyrektora produkcji i nie zajmował się kwestiami finansowymi lub też gdy był nieobecny na wskutek choroby/zdarzenia losowego w sytuacji gdy należało zgłosić wniosek o ogłoszenie upadłości, albo,
- że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości (oraz niewydania postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo niezatwierdzenia układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu) wierzyciel nie poniósł szkody – nie nastąpiła więc realnie szkoda gdyż nawet w sytuacji zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości nie istniała realna możliwość zaspokojenia wierzyciela.
Przekładając powyższe zapisy na grunt konkretnej sprawy należy wskazać, że celem takiej regulacji jest zobligowanie członka zarządu do nieustannego monitorowania sytuacji finansowej prowadzonej przez niego spółki oraz niedopuszczenie do zadłużania jej kosztem potencjalnych wierzycieli.
2. Odpowiedzialność członka zarządu spółki z o.o. za zobowiązania podatkowe spółki.
Na podobnych zasadach jak powyżej członek zarządu spółki z o.o. może ponosić odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe spółki z o.o. Art. 116 Ordynacji podatkowej stanowi bowiem, że za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu:
- nie wykazał, że:
Kluczowe znaczenie ma tutaj artykuł 9 ust. 3 kodeksu karnego skarbowego stanowiący, że ,za przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe odpowiada, jak sprawca, także ten, kto na podstawie przepisu prawa, decyzji właściwego organu, umowy lub faktycznego wykonywania zajmuje się sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi, osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, której odrębne przepisy przyznają zdolność prawną”.
Członek zarządu spółki z o.o. może ponosić odpowiedzialność z tytułu zaniechania obowiązków sprawozdawczych wobec US i KRS tzn. przez brak złożenia lub też złożenia w sposób nieprawidłowy wymaganych dokumentów – sprawozdania finansowego.
więcej na temat odpowiedzialności z tytułu braku złożenia sprawozdania finansowego
Na podstawie ustawy o rachunkowości lub też kodeksu karnego skarbowego członek zarządu spółki z o.o. może więc zostać ukarany karą grzywny (ewentualnie także karą pozbawienia wolności) za zaniechania związane z brakiem złożenia, nieprawidłowym złożeniem lub też zawarciem nieprawidłowych informacji w sprawozdaniu finansowym.
Członek zarządu spółki z o.o. może także ponosić odpowiedzialność z tytułu braku złożenia rocznej deklaracji CIT-8 dotyczącej wysokości osiągniętego zysku lub straty za rok ubiegły.
Dodatkowo, uporczywe uchylanie się od płacenia podatków zgodnie z treścią art. 57 kodeksu karnego skarbowego również traktowane jest jako wykroczenie skarbowe podlegające karze grzywny.
5. Odpowiedzialność członka zarządu spółki z o.o. wobec sądu rejestrowego z tytułu braku złożenia wymagalnych prawem dokumentów do rejestru.
Zgodnie z art. 24 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym w przypadku stwierdzenia, że wniosek o wpis do Rejestru lub dokumenty, których złożenie jest obowiązkowe, nie zostały złożone pomimo upływu terminu, sąd rejestrowy wzywa członków zarządu obowiązanych do ich złożenia, wyznaczając dodatkowy 7-dniowy termin, pod rygorem zastosowania grzywny przewidzianej w przepisach k.p.c. o egzekucji świadczeń niepieniężnych (postępowanie przymuszające). W przypadku niewykonania obowiązków w tym terminie, sąd rejestrowy nakłada grzywnę na obowiązanych. Grzywna ta może być ponawiana do czasu wykonania obowiązku.
W praktyce chodzi tu głównie o sprawozdanie finansowe wraz ze sprawozdaniem zarządu z działalności jednostki, które zarząd spółki z o.o. obowiązany jest złożyć w sądzie rejestrowym za uprzedni rok obrotowy. Postępowanie to ma przymusić zarząd do wykonania ciążących na nim obowiązków sprawozdawczych.
Więcej na temat sprawozdania finansowego.
Kończąc należy zauważyć, że odpowiedzialność członka zarządu spółki z o.o. może również wynikać z faktu wyrządzenia szkody zarządzanej przez niego spółce. Nie zawsze członek zarządu jest wspólnikiem zarządzanej spółki, co więcej, fakt ten nie wyłącza jego odpowiedzialności odszkodowawczej wobec spółki z tytułu choćby niekorzystnego rozporządzenia mieniem lub też zawarcia niekorzystnych umów na wskutek których spółka doznała szkody. Co więcej, takie zachowanie może rodzić również prawnokarne konsekwencje, wystarczy wspomnieć poniższe artykuły kodeksu karnego:
- art. 296 § 1. Kto, będąc obowiązany na podstawie przepisu ustawy decyzji właściwego organu lub umowy do zajmowania się sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą osoby fizycznej, prawnej albo jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, przez nadużycie udzielonych mu uprawnień lub niedopełnienie ciążącego na nim obowiązku, wyrządza jej znaczną szkodę majątkową podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5,
- art. 296a § 1. Kto, pełniąc funkcję kierowniczą w jednostce organizacyjnej wykonującej działalność gospodarczą lub pozostając z nią w stosunku pracy, umowy zlecenia lub umowy o dzieło, żąda lub przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę, w zamian za nadużycie udzielonych mu uprawnień lub niedopełnienie ciążącego na nim obowiązku mogące wyrządzić tej jednostce szkodę majątkową albo stanowiące czyn nieuczciwej konkurencji lub niedopuszczalną czynność preferencyjną na rzecz nabywcy lub odbiorcy towaru, usługi lub świadczenia podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.