Podwyższenie kapitału zakładowego sp. z o.o.
Podwyższenie kapitału zakładowego sp. z o.o. może nastąpić w trybie:
- zmiany umowy spółki (notarialnym),
- bez zmiany umowy spółki (uproszczonym).
Podwyższenie kapitału zakładowego sp. z o.o. może nastąpić poprzez:
- podwyższenie wartości nominalnej istniejących udziałów, lub
- ustanowienie nowych udziałów.
Podwyższenie kapitału zakładowego sp. z o.o. co do zasady stanowi zmianę umowy spółki, wiąże się więc z koniecznością wizyty u notariusza. Wyjątek od tej zasady przewiduje art. 257 KSH stanowiący, że umowa spółka może zawierać postanowienia odnośnie maksymalnej wysokości podwyższenia kapitału zakładowego i terminu podwyższenia. Jeżeli więc takiego zapisu brak, koniecznym staje się notarialna zmiana umowy spółki. O ile standardowa procedura (notarialna) podwyższenia kapitału zakładowego nie budzi kontrowersji (swoboda umów pozwala wspólnikom na dowolne kształtowanie wzajemnych stosunków właścicielskich) o tyle podwyższenie kapitału zakładowego sp. z o.o. bez zmiany umowy spółki stanowi istotną ingerencję w sferę właścicielską – w jej wyniku dochodzi do zmiany struktury udziałów. Z tego powodu KSH przewiduje następujące ograniczenia stosowania procedury podwyższenia kapitału zakładowego sp. z o.o. bez zmiany umowy spółki:
- zmiana możliwa jest wyłącznie w ramach umowy spółki (do kwoty oraz terminu w niej określonego – art. 257 KSH),
- podwyższenie kapitału zakładowego sp. z o.o. bez zmiany umowy spółki nie może skutkować wejściem do spółki nowego wspólnika.
Zagadnienie podwyższenia kapitału zakładowego sp. z o.o. bez zmiany umowy spółki w wyniku którego do spółki przystępuje nowy wspólnik zostało rozstrzygająco określone przez Sąd Najwyższy, który w uchwale 7 sędziów z dnia 17 stycznia 2013 r. III CZP 57/12 (OSNC 2013/6/69) stwierdził co następuje:
Podwyższenie kapitału zakładowego na podstawie dotychczasowych postanowień umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może nastąpić przez podwyższenie wartości nominalnej udziałów istniejących lub ustanowienie nowych, z tym że nowe udziały w podwyższonym kapitale mogą być objęte jedynie przez wspólników w stosunku do ich dotychczasowych udziałów.
Powyższe orzeczenie wyjaśnia istniejące wątpliwości w sposób następujący:
- umożliwia wspólnikom dokonanie podwyższenia kapitału zakładowego zarówno poprzez podniesienie wartości istniejących udziałów jak również utworzenie nowych udziałów,
- wyklucza możliwość bezumownego wstąpienia do spółki nowego wspólnika – sytuację w której wspólnicy bez zmiany umowy spółki podejmują uchwałę w której dokonują podwyższenia kapitału zakładowego skutkującego wejściem do spółki nowego wspólnika. Taka sytuacja prowadziłaby bowiem do praktycznego obejścia zapisów umowy spółki.