Prowadzenie działalności gospodarczej przez obywateli Ukrainy w Polsce.

Sytuację prawną obywateli Ukrainy chcących podjąć w Polsce działalność gospodarczą regulują w szczególności następujące akty prawne:

• ustawa z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach – Dz.U.2013.1650,
• ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej – Dz.U.2015.584,
• ustawa z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców Dz.U.2014.1380

Art. 13 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej dokonuje podziału cudzoziemców nie będących obywateli UE, EFTA, EOG (państw członkowskich UE, Europejskiego stowarzyszenia Wolnego Handlu oraz Europejskiego obszaru Gospodarczego) na,

• obywateli innych państw, którzy spełniają jedno z poniższych kryteriów, tzn:

1. zezwolenie na pobyt stały,
2. zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej,
3. zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku z okolicznością, o której mowa w art. 144 lub art. 159 ust. 1, z wyłączeniem okoliczności, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a – d, art. 186 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o cudzoziemcach,
4. zezwolenie na pobyt czasowy udzielone przybywającemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub przebywającemu na tym terytorium w celu połączenia z rodziną członkowi rodziny, w rozumieniu art. 159 ust. 3 i 4 ustawy o cudzoziemcach, osób o których mowa w lit. a, b, e oraz f ustawy o cudzoziemcach,
5. status uchodźcy,
6. ochronę uzupełniającą,
7. zgodę na pobyt ze względów humanitarnych lub zgodę na pobyt tolerowany,
8. zezwolenie na pobyt czasowy i pozostają w związku małżeńskim, zawartym z obywatelem polskim zamieszkałym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
9. zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania działalności gospodarczej, udzielone ze względu na kontynuowanie prowadzonej już działalności gospodarczej na podstawie wpisu do CEIDG,
10. korzystają w Rzeczypospolitej Polskiej z ochrony czasowej,
11. posiadają ważną Kartę Polaka,
12. są członkami rodziny, w rozumieniu art. 2 pkt 4 ustawy o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin, dołączającymi do obywateli państw, o których mowa w ust. 1, lub przebywającymi z nimi,

i w związku z tym uprawnieni są do podejmowania oraz wykonywania  działalność gospodarczej w Polsce na takich samych zasadach jak obywatele polscy, oraz,

• pozostałych osób zagranicznych, które mają prawo do wykonywania działalności gospodarczej wyłącznie w formie:

1. spółki komandytowej,
2. spółki komandytowo-akcyjnej,
3. spółki z o.o.
4. spółki akcyjnej,

jak również obejmować lub nabywać udziały lub akcje w/w spółek.

Jak wynika z powyższego najbardziej uniwersalną oraz dającą stosunkowe szerokie możliwości wydaje się prowadzenie działalności przez obywateli Ukrainy w formie spółki z o.o. Warto zaznaczyć, że wspólnik sp. z o.o. nie jest obowiązany do osobistego prowadzenia działalności w swojej spółce, co więcej, żaden przepis nie zobowiązuje spółki do zatrudnienia swojego udziałowca w charakterze pracownika. Właściciel sp. z o.o. może wykonywać wszystkie czynności zdalnie, zza granicy, co przy dzisiejszym poziomie techniki nie jest rzeczą niemożliwą. Także, fakt ,,posiadania sp. z o.o.” może stanowić podstawę do wystąpienia do stosownego urzędu celem uzyskania zezwolenia na pobyt czasowy. w związku z pełnieniem funkcji Członka Zarządu (o tym szerzej w odrębnym wpisie). Co więcej, spółka może ulokować siedzibę w tzw. ,,biurze wirtualnym” co oznacza, że za ok. 100 PLN miesięcznie będzie dysponowała adresem, tabliczką, miejscem odbioru korespondencji, która niezwłocznie zostanie przekazana na wskazany przez nią adres (zazwyczaj drogą mailową) czyli ograniczy swoje koszty do poziomu minimalnego.

Nabywanie udziałów w istniejącej spółce – zagadnienia praktyczne.

Na równi z prawem do założenia sp. z o.o. obywatele Ukrainy uprawnienia są do nabycia udziałów w istniejącej już spółce, bez względu na to, kto był ich uprzednim właścicielem. W tym wypadku warto jednak przed nabyciem udziałów upewnić się, czy nabywana spółka nie posiada prawa własności lub też użytkowania wieczystego w stosunku do nieruchomości. Zgodnie bowiem z art. 1 ust. 1-3 ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców nabycie nieruchomości przez cudzoziemca wymaga zezwolenia przy czym za cudzoziemca uznać należy sp. z o.o. zarejestrowaną w Polsce oraz kontrolowaną przez cudzoziemców- spółkę, w której cudzoziemiec lub cudzoziemcy dysponują bezpośrednio lub pośrednio powyżej 50% głosów na zgromadzeniu wspólników. Wynika z tego, że tylko zakup udziałów w spółce również wymagał będzie uzyskania zezwolenia przy czym istotnym jest, że z uwagi na tryb nabywania udziałów w sp. z o.o. problem może wyniknąć dopiero na etapie rejestracji zmian przed sądem rejestrowym lub bezpośrednio u notariusza. W myśl powyższych przepisów sp. z o.o. z udziałem cudzoziemców mniejszym niż 50% nie jest uważana za cudzoziemca, więcej na temat nabywania nieruchomości przez obywateli Ukrainy.

Innym problemem faktycznym związanym z zakupem  udziałów jest fakt wstąpienia w prawa i obowiązki wspólników już istniejącego przedsiębiorstwa. Zależnie od jego pozycji rynkowej udziały będą miały określoną wartość, zazwyczaj wyższą niż minimalna wysokość kapitału zakładowego sp. z o.o. w polskim prawie handlowym (5 000 PLN). Niemniej jednak, nabycie już istniejącego przedsiębiorstwa może spowodować, że miast dobrze prosperującego przedsiębiorstwa dokonano inwestycji w zadłużoną spółkę. Co więcej, możliwy chaos organizacyjny panujący w przejmowanej spółce może spowodować szereg uciążliwości dla wspólników, tytułem przykładu można wskazać choćby obowiązki sprawozdawcze, które obciążają zawsze obecny zarząd, nawet w sytuacji gdy składa on sprawozdanie z a poprzedni rok obrotowy, w którym nie sprawowali funkcji członków zarządu.

Praktyka wskazuje jednak, że obywatele Ukrainy decydując się na nabywanie już istniejących sp. z o.o. czynią to głównie dlatego, że już na samym początku otrzymują przedsiębiorstwo ,,z historią”. Niektórzy kontrahenci  wymagają bowiem by spółka wykazała się stażem przynajmniej sześciomiesięcznym. Nowo powstała spółka z pewnością będzie miała problem z uzyskaniem dofinansowania w postaci kredytu, leasingu lub faktoringu. Podobne może mieć miejsce w przypadku kontrahentów zagranicznych, w szczególności z UE którzy dla celów wewnątrzwspólnotowego nabycia towaru (czyli nabycia w kwocie netto bez podatku VAT) wymagać będą by ich kontrahent wykazał się określonym stażem działalności.